Đế Thích Thiên là Thiên chủ của Cung trời Tam Thập Tam Thiên hay còn gọi là Đao Lợi Thiên. Đây là tầng trời thứ 2 trong Dục Giới, theo thứ tự từ dưới lên thì: Trời Tứ Vương, trời Đao Lợi, trời Dạ Ma, trời Đâu Suất, trời Hóa Lạc và trời Tha Hóa Tự Tại. Đế Thích cũng như Chư thiên trời Đao Lợi: Cao một dặm, áo nặng sáu thù, thọ 1000 tuổi. Một ngày đêm nơi đây bằng 100 năm cõi người.
-  Đế Thích Thiên là Thiên chủ, thống lãnh toàn bộ thiên chúng cõi trời Đao Lợi và cõi Tứ Thiên Vương. Vị này có quyền năng và nắm quyền sinh sát chốn nhân gian; Chớ không phải ông Vua cờ Đế thích mà bạn xem trong chuyện cổ dân gian đâu nhé.
-  Vua Trời Đế Thích Thiên là ai ?
Vua trời Đế Thích là vị mà: Nho gia tôn xưng là Ngọc Hoàng Thượng Đế; Đạo gia tôn xưng là Ngọc Đế hoặc Ngọc Hoàng Đại Thiên Tôn. Còn trong kinh Phật thường gọi là Tam thập tam Thiên vương, hoặc Đế Thích, hoặc Thích Đề Hoàn Nhân. Vua trời Đế Thích thật ra cũng chỉ đến một vị Thượng đế, có quyền uy thống nhiếp hết bốn vị Đại thiên vương. Với người nhân gian, thì Ngọc Hoàng Thượng Đế là kinh khủng lắm. Nhưng nếu xét theo Tam Giới thì ở vị trí này cũng còn rất thấp. Vì phía trên Đế Thích còn có vô số cõi Chư Thiên khác, quyền năng và phước báu hơn gấp trăm vạn lần!
-  Đế Thích Thiên xét việc thiện ác thế gian
Theo Lập Thế A Tì Đàm Luận: Các vị Đế Thích, Thiên vương cùng nhau lên Thiện pháp đường, có chư thiên cùng theo hầu chung quanh cung kính. Vào Thiện pháp đường rồi, Đế Thích lên ngồi trên tòa sư tử, hai bên tả hữu mỗi bên có 16 vị thiên vương cùng an tọa. Ngoài ra tất cả chư thiên cũng đều phân theo ngôi thứ mà ngồi xuống. Có hai vị thái tử, một vị tên là Chiên-đàn, một vị tên là Tu-tỳ-la, chính là hai vị Đại tướng quân của cung trời Đao-lợi. Chia nhau ngồi hai bên tả hữu của 32 vị thiên vương. Bốn vị thiên vương chia nhau ngồi nơi bốn cửa.
Bấy giờ, bốn vị thiên vương mang những việc thiện ác của người thế gian mà tấu trình lên Đế Thích. Nếu nghe biết thế gian có nhiều người thọ trì Ngũ giới, Bát giới; Hoặc đối đãi cung kính với cha mẹ, với các vị sa môn, các bậc sư trưởng; Hoặc thực hành bố thí, tu phước… Đế Thích liền hết sức hoan hỷ, biết rằng như vậy tương lai sẽ có nhiều người sinh về các cõi trời, mà ít người sinh vào cảnh giới a-tu-la. Nếu không được như vậy, Đế Thích liền buồn rầu không vui.
Vì thế, mỗi tháng vào những ngày lục trai, thập trai đều sai khiến các vị phi thiên thần tướng thường xuyên tuần du trong chốn nhân gian, xem xét theo dõi các việc thiện ác của người đời.
-  Ngọc Đế không giáng trần
Người thế gian cho rằng Ngọc Đế có khi giáng trần, điều đó không đúng. Dưới mắt nhìn của chư thiên thì cõi thế gian này thật vô cùng ô uế; Dẫu cách xa hàng trăm do tuần cũng bốc mùi hôi thối đối với chư thiên, thật khó đến gần. Những vị tuần sát việc thiện ác chốn nhân gian chỉ riêng là những bậc quỷ thần nhiều phúc đức mà thôi. Tuy nhiên, việc thưởng điều lành, phạt điều ác luôn chính xác. Không một mảy may sai lầm. Đến như những cõi trời Dạ Ma, Đâu suất trở lên nữa. Chư thiên đều vô cùng tôn quý, chẳng hề lưu tâm đến những việc của thế tục.
-  Đế Thích Thiên vẫn trong vòng sanh tử luân hồi
Kinh Đại Bát Niết bàn dạy rằng: “Tuy được sinh làm Phạm thiên, cho đến sinh vào các cõi trời Phi Tưởng Phi Phi Tưởng xứ. Nhưng đến lúc mạng chung vẫn có thể đọa vào ba đường dữ(Địa ngục, ngạ quỷ, súc sinh).”
-  Đế Thích Thiên thoát khỏi kiếp làm Lừa
Xưa có vị Thiên Đế, khi năm đức tốt mất dần không còn nơi thân. Ông ta tự biết thọ mạng của mình sắp hết; Sau khi chết sẽ thác sinh làm con lừa ở nhà một người thợ làm đồ gốm. Bởi vì thế nên hết sức lo buồn. Đế Thích lại suy nghĩ rằng: Trong Ba cõi chỉ có đức Phật là bậc duy nhất cứu thoát mọi khổ ách cho chúng sinh.
Nghĩ như vậy rồi, liền tìm đến chỗ đức Phật, cúi đầu quỳ lạy sát đất: Cung kính đảnh lễ quy y Phật, quy y Chánh pháp, quy y thánh chúng Tăng già. Trong lúc quỳ lạy còn chưa đứng dậy thì đột nhiên mạng sống chấm dứt, thần thức lập tức nhập vào thai lừa. Ngay lúc ấy, con lừa mẹ lại giẫm chân lên làm hư hỏng một số đồ gốm chưa nung. Việc này khiến người chủ nổi giận đánh nó rất mạnh, liền bị sẩy thai.
Thần thức Đế Thích do đó lại rời khỏi thai lừa. Quay về nhập vào thân cũ, trở thành Đế Thích như trước. Đức Phật dạy: “Lành thay, ông có thể ngay trong lúc sắp chết biết quy y nương về Tam bảo.” Phật liền vì Đế Thích mà thuyết pháp. Nghe xong, Đế Thích chứng quả Tu đà hoàn.
-  Đế Thích Thiên thoát khỏi vào thai Lợn
Tại cung trời Đao Lợi có một vị trời thọ mạng sắp hết, năm tướng suy đã hiện. Ông ta tự biết mình sau khi chết sẽ thác sinh vào thai của một con heo nái đang bị ghẻ lở, tại nước Câu di na khát. Vị trời này hết sức buồn khổ nhưng không biết phải làm gì để thoát khổ nạn. Có một vị trời khác liền nói:
“Hiện nay đức Phật đang ở cung trời này vì mẹ thuyết pháp, sao ngài không đến cầu Phật cứu độ?”
Vị trời sắp chết kia lập tức tìm đến chỗ đức Phật, cúi đầu sát đất chí thành kính lễ. Đức Phật liền vì vị ấy mà truyền thọ Tam quy. Vị này lại y theo lời Phật dạy mà chí thành thực hiện trong 7 ngày. Khi ấy, thọ mạng cõi trời đã hết; Mạng chung liền tái sinh làm con một vị trưởng giả ở nước Duy da ly.
-  Đế Thích Thiên và Như Lai
Người đời đối với chư thiên cho rằng không còn ai cao quý hơn. Thế nhưng đối với đức Phật thì chư thiên chẳng qua cũng chỉ là những chúng sinh phàm tục, chưa thoát khỏi sinh tử luân hồi. Vì thế, mỗi khi đức Như Lai thuyết pháp đều có vô số các vị Thiên vương, Đế Thích; Cùng đến cung kính lễ bái, tiếp nhận sự chỉ bày những ý nghĩa nhiệm mầu.
Kinh Hiền Ngu Nhân Duyên nói: “Đế Thích đứng hầu bên trái, Phạm vương đứng hầu bên phải đức Phật”.
Kinh Phổ Diệu nói: “Phạm thiên đứng hầu bên phải, Đế Thích đứng hầu bên trái đức Phật.”
Kinh Tạo Tượng nói: “Phạm thiên cầm lọng trắng đứng hầu bên phải, Đế Thích cầm phất trần màu trắng đứng hầu bên trái đức Phật.
-  Chuyện kinh điển về Đế Thích Thiên và Như Lai
Ở Ấn Độ xưa có trưởng giả Lô Chí, hết sức giàu có nhưng lại vô cùng keo kiệt, bủn xỉn. Vợ con, tôi tớ trong nhà đều khổ sở vì sự keo kiệt của ông. Một hôm trời đẹp, Lô Chí liền lẻn mang bốn đồng tiền đi mua rượu thịt. Ông mang ra chỗ một bãi tha ma hoang vu vắng vẻ, một mình ăn uống. Nhưng Lô Chí vốn không quen uống rượu, nên vừa uống đã say. Trong lúc say rượu cao hứng, liền cất lên một bài ca rằng:
“Nay ta gặp đủ điều may mắn
Nhấm rượu ngon khoái lạc cực kỳ
Thật hơn xa vua Tỳ-sa-môn
Vượt trội cả vua trời Đế Thích.”
Khi ấy, Đế Thích Thiên nghe qua lời hát, bật cười nói rằng: “Thức ăn của người này bất quá chỉ đáng giá bốn đồng tiền, thế mà dám nói là khoái lạc hơn ta. Ta phải tìm cách quấy phá hắn mới được.” Nghĩ thế, liền hóa hình giống như Lô Chí, hiện đến nhà ông ta rồi gọi tất cả người trong nhà đến nói rằng:
“Ta từ trước đến nay đối xử tệ bạc với các người. Vốn là do bị một con quỷ keo kiệt bám theo trong người mà khiến ra như vậy. Hôm nay ta may mắn trong lúc đi chơi bên ngoài đã thoát được nó rồi. Nay tất cả các người nếu cần gì trong nhà này xin cứ tùy ý lấy sử dụng.”
Nói rồi liền mở cửa kho, phân phát tất cả cho mọi người, lại nói rằng: “Con quỷ keo kiệt ấy hình dạng giống hệt như ta, trong chốc lát nữa thế nào nó cũng đến. Các người phải đánh đuổi nó đi. Nếu để nó vào nhà, ắt sẽ nhập vào khiến ta trở lại keo kiệt, bủn xỉn như xưa.”
Người trong nhà đều vâng dạ nghe theo. Bỗng nhiên thấy Lô Chí tỉnh rượu quay về. Người giữ cửa liền đuổi đi, không cho vào. Lô Chí lớn tiếng gọi vợ con. Hóa ra cả vợ con ông cũng cầm gậy gộc xông ra đánh đuổi ông đi. Lô Chí hết sức kinh hoảng, liền đến chỗ mấy người bạn thân than khóc kể lại. Những người bạn ấy liền cùng nhau đưa ông về nhà.
Vợ con Lô Chí nhìn thấy lại nói: “Không phải đâu, nó chính là con quỷ keo kiệt, sao các ông lại tin lời nó.” Mấy người bạn nhìn vào trong nhà thấy Đế Thích Thiên giả hình Lô Chí. Họ đều cho rằng Lô Chí quả thật vẫn đang ở trong nhà, liền quay sang quát mắng Lô Chí: “Mày là con quỷ keo kiệt, sao dám gạt bọn ta.”
Lô Chí khi ấy có miệng không nói thành lời, khó lòng biện bạch. Ông ta xoay xở mượn của người quen được một khúc vải lụa, định dâng lên vua để kể lể oan tình. Người giữ cửa không nhận, không cho vào, Lô Chí bèn la lớn: “Tôi muốn dâng tài sản, tôi muốn dâng tài sản.”
Vua nghe thấy, truyền cho ông vào. Lô Chí vào trước điện, vừa muốn dâng khúc vải lụa lên để kêu oan. Bỗng nhiên hai nách khép chặt giữ khúc vải lụa lại, dù gắng hết sức lực vẫn không dang tay ra được. Khi ấy, Đế Thích lại biến hóa khúc vải lụa thành một bó cỏ. Lô Chí thấy vậy hết sức xấu hổ. Vua liền cười lớn mà nói: “Thôi thôi, ông không cần dâng vải lụa, có gì oan ức cứ nói nhanh ra đi.”
Lô Chí rơi nước mắt, khóc lóc kể hết sự tình. Vua nghe qua rồi, truyền cho đòi cả hai ông Lô Chí cùng với vợ con đều đến trước điện. Vua nhìn thấy cả hai người, từ giọng nói cho đến hình dạng đều y hệt như nhau. Vua ra lệnh cởi áo để trần cánh tay ra mà so sánh nốt ruồi để nhận dạng; Nhưng vẫn thấy giống hệt nhau, không thể phân biệt được. Vua liền lệnh đưa hai người đến hai nơi riêng biệt. Yêu cầu mỗi người tự tay viết ra những điều ẩn khuất, bí mật nhất trong đời mình. Kết quả chẳng những nội dung đều tương đồng như nhau, mà cả nét chữ cũng không khác biệt.
Khi ấy, đức vua than rằng: “Ta người phàm mắt thịt, trong chuyện này dễ bị mê hoặc, không phân biệt được. Nay ta nên đến thưa hỏi đức Thích ca Như Lai.” Nói rồi lên xe cùng đi với hai ông Lô Chí đến tinh xá Kỳ Viên. Đức Phật nhìn thấy liền hướng đến chỗ Lô Chí giả mà gọi một tiếng. Đế Thích Thiên lập tức hiện nguyên hình vua trời.
Vua nhìn thấy Đế Thích, lập tức quỳ xuống bái lạy, rồi quay sang bảo Lô Chí hãy quay về nhà.
Lô Chí nói: “Nay tôi quay về nhà thì tài sản đã mất sạch hết rồi.”
Đế Thích nói: “Ông làm việc bố thí, tài sản trong kho chẳng xê xích gì.”
Lô Chí nổi giận, nói: “Tôi chỉ tin lời Phật, không tin lời Đế Thích.”
Đức Phật bảo: “Ông hãy quay về nhà, lời Đế Thích nói đó không sai.”
Lô Chí quay về nhà, quả nhiên thấy tài sản trong kho vẫn còn y nguyên không mất mát gì. Từ đó dần dần đổi tính, thường làm việc bố thí giúp người, không còn keo kiệt bủn xỉn như trước nữa.
 

Tóm tắt đúc kết:
Thiên Chủ Đế Thích, Ngài là vị đại chư thiên có nhiều quyền uy và oai lực được chư thiên và nhân loại ngưỡng kính là thiên vương cõi trời Đạo Lợi.
- Trời Đế Thích hộ trì chánh pháp
Trong kiếp là người khi còn ở cõi nhân gian, Ngài đã có nhiều hạnh nguyện cao quý và suốt đời thực hành tinh tấn để thành tựu những ước nguyện của mình và đã ra sức tạo dựng nhiều phước đức để khi thân hoại mạng chung ở dương gian nhờ sự trợ duyên của phước báu. Ngài đã trở thành chúa tể cõi trời Đạo Lợi. Trong tiền kiếp khi mang thân tứ đại ở nhân gian, Ngài đã cùng nhóm bạn của mình làm một con đường để mọi người đi và tạo dựng phước xá để cho những người cơ nhỡ, bần nhân, bệnh tật có chỗ cư trú và tạo vô số việc công đức khác.
Đồng thời, tiền thân vua trời Đế Thích cũng thực hành công hạnh nhẫn nại mặc dù ban đầu vị ấy làm nên những trú xứ bị những người khác xua đuổi để chiếm đoạt nhưng ngài vẫn khởi tâm hoan hỉ nhường chỗ ở của mình cho người khác.
Những người vợ của Ngài trong tiền kiếp cũng tìm mọi cách để góp phần công đức trong việc tạo dựng phước xá ngoại trừ cô vợ út chỉ lo chăm sóc nhan sắc mà quên đi việc tạo dựng công đức. Nhờ vậy, khi thân hoại mạng chung, tất cả nhóm bạn của Ngài cùng những người vợ đều được tái sanh lên cõi trời Đạo Lợi ngoại trừ cô vợ út tái sanh làm một con cò trong hang núi.
Đức vua trời Đế Thích cũng đã tế độ được cô vợ út được tái sanh lên cõi trời đoàn tụ cùng Ngài bằng việc khuyến giáo vị ấy giữ gìn ngũ giới. Đức vua trời Đế Thích thật sự là vị thiên vương đáng kính bởi nhiều công hạnh cao quý, thiện lành và tốt đẹp.

(Theo An Sĩ Toàn Thư)

#mandalaphongthuy
#hieudungchanhphap